Mesane göbek altındaki kasların arkasında, erkeklerde bağırsakların önünde kadınlarda rahmin altında yer alan bir organdır. Böbreklerden gelen idrarın biriktiği torbadır.
Böbreklerden gelen idrar mesaneyi doldurmaya başladığında beyine sinirler yoluyla sinyal gider, buna karşılık beyin hem mesanenin kasılmasını engelleyecek hem de idrar tutmayı sağlayan kasların kasılmasını sağlayacak sinyaller gönderir. Ancak, mesanede biriken idrar kapasiteyi zorlamaya başladığında beyine giden sinyaller sıklaşır ve beyin kişiyi tuvalete yönlendirerek uyguladığı baskıyı kaldırır. Böylece mesane adalesi kasılır, idrar tutmayı sağlayan kaslar gevşer ve kişi idrarını yapar. Mesanede (idrar torbası) normal bir erişkinde 350-500ml kadar idrar birikebilir.
Sistit, mesane iltihabı veya diğer bir deyişle idrar kesesi iltibahı hastalığına verilen isimdir. Genellikle çeşitli bakterilerin neden olduğu bir enfeksiyon şeklidir. Sistit idrar yollarının en sık rastlanan rahatsızlığıdır. Bu hastalık büyüklerde olduğu gibi çocuklarda da meydana gelebilir. Anatomik yatkınlık nedeniyle her kadın hayatında en az bir kez idrar yolları iltihabı geçirir.
Mikroplar mesaneye dışarıdan idrar kanalı (üretra) yoluyla, vajinadan, bağırsaklardan ve böbreklerden ulaşabilir.
a. Akut Sistit.
b. Kronik Sistit.
c. Dokular arasında bulunan çatlaklardan (interstisyel sistit)
Akut sistit hastalığı genellikle birden gelişmektedir ve sık sık idrara gitme, idrar yaparken yanma bazen karın ağrısı, idrarda gözle görülür kanama gibi şikayetlere neden olabilir.
Kronik sistit hastalığında belirtiler daha hafif olabilir, daha uzun sürebilir veya tekralayan akut sistit yakınmaları gibi şikayetlere neden olabilir. Bu gibi hastalıkları olanlar genellikle tedavileri iyi yapılmayan hastalardır. Yeteri kadar uzun sürede uygun antibiyotik kullanılmaması, hastanın yakınmaları başlar başlamaz hekime danışmadan bilinçsiz ilaca sarılması en sık görülen sebeplerdir. Bunun dışında idrar yollarında taş, tümör, yabancı cisim, prostat büyümesi, mesanenin sinirsel çalışma bozuklukları, mesaneden böbreğe idrar kaçağı olması durumlarında da tekrarlayan idrar yolları iltihapları olur.
Kronik sistit türüdür. Bu tip sistitte mesane çeperi önemli ölçüde kalınlaşmakta ve mesanenin çalışma kapasitesini sınırlamaktadır. Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, idrar kesesini döşeyen ve idrarın daha içerideki tabakalara geçmesini engelleyen örtünün çeşitli nedenlerle hasar görmesi ve idrarın iç tabakalara nüfus ederek kimyasal iltihaba sebep olması olarak açıklanabilir.
Hastalarda genellikle uzun zaman içerisinde yavaş yavaş artarak ilerleyen sık idrara gitme, gece sık idrara kalkma, idrarını hissettiğinde göbek altında ağrı yakınmaları olur. Ağrı idrar yapınca hafifler. İdrarın uzun süre tutulması halinde idrarla birlikte gözle görülür kanamalar olabilir.
Interstisyel sistit idrar tahlili ve kültür testlerinde genellikle kendini göstermez. Antibiyotiklerden hastalar fayda görmez. Hastaların mesane kapasitesi oldukça küçülmüştür.
Kesin tanı Potasyum testi ve Sistoskopi adı verilen idrar kesesinin içerisine bir alet ile bakılması ile konur.
Tedavi uzun sürelidir. Teşhis için yapılan sistoskopi esnasında mesanenin genişletilmesi işlemi yapıldığı takdirde hastaların %30-40’ının yakınmaları geçici bir süreyle azalır. Ağızdan alınacak ilaçlar, idrar kesesine belirli aralıklarla ilaç enjeksiyonu ilk uygulanan tedavi şekilleridir. İleri vakalarda ise mesanenin tamamen alınması yerine yapay mesane yapılması olabilir.
Evet, en önemli nokta hastanın şikayetleri başladığında idrar kültürü yapılmadan antibiyotik kullanma alışkanlığından vazgeçmesi gerekir. Ayrıca kişinin hijyenine dikkat etmesi varsa kabızlığın giderilmesi, işeme bozukluğu şikayeti mevcut ise tedavi edilmesi önemlidir.
Bilinçli tedavi yapılmasına rağmen enfeksiyonun tekrarlaması halinde ilk aşamada uzun süreli baskılayıcı idrar yolları antiseptikleri, gerekirse hormonal ilaç tedavisi kullanılması önerilir. Daha dirençli hastalarda ise vücut savunmasını güçlendirirecek aşı tedavisi çalışmaları devam etmektedir. Aşı tedavisinin ilk sonuçlarına göre hastalarda iltihap tekrarlama olasılığı yaklaşık %67 azaltılabilmektedir.
Konu hakkındaki sorgular:
sistit nedir, sistit tedavisi, sistit belirtileri, kronik sistit, interstisyel sistit, sistit neden olur.